Normalizasyon tavı yüksek sıcaklıkta ısıtma ve tutma işlerini kapsar. Bu işlem çeliğin kabaca sertleşme sıcaklığına eşit bir sıcaklığa ısıtılması, burada 10-20 dakika tutulması (malzeme et kalınlığına göre değişim gösterebilir.) ve sonra havada soğutulmaya bırakılmasından ibarettir. Normalizasyon tavı malzemenin normal yapısını (eşit boydaki yuvarlak tanelerden oluşan ince taneli yapı) yeniden kazanmasıdır.

Normalizasyon tavının amacı örneğin dövme veya kaynak için yüksek sıcaklığa ısıtılması sonucu iri taneli hale gelen çeliğin ince taneli bir yapıya getirilmesidir. Çoğunlukla mekanik özellikleri iyileştirmek amacıyla ötektoid altı çelikleri Ac3, ötektoid üstü çelikleri ise Acm dönüşüm sıcaklıklarının yaklaşık olarak 40-50°C üstündeki sıcaklıklara kadar ısıtıp, tavladıktan sonra fırın dışında sakin havada soğutma işlemidir.

 

Niçin Normalizasyon Tavı Uygularız?

• Tane boyutlarını inceltmek (saflaştırmak veya küçültmek),

• Homojen bir iç yapı elde etmek,

• Ötektoid üstü çeliklerde tane sınırlarında bulunan karbür ağını dağıtmak,

• Çeliklerin işlenme özelliklerini iyileştirmek,

• Mekanik özellikleri iyileştirmek,

• Yumuşatma tavına tabi tutulmuş çeliklerin sertlik ve mukavemetini arttırmak için.

 

Normalizasyon Tavı Uygulama Alanları;

Dökülmüş ve dövülmüş parçalar şekil vermeden sonra kontrolsüz olarak soğuduklarından, kısmen iri taneli iç yapıya sahiptirler. Ayrıca uzun zaman yüksek sıcaklıkta tavlanmış parçalar (difüzyon tavlaması), kritik şekil değiştirme miktarına kadar soğuk şekil değiştirmiş yapılara ve kaynak edilmiş küçük parçalar da düzensiz bir yapıya sahip olduklarından, normalizasyon tavlamasına tabi tutulurlar. Normalizasyon tavı için soğutma işleminin fırın dışında ve sakin havada yapılması gereklidir. Normalizasyon tavı esas olarak karbon ve düşük alaşım çeliklerine uygulanır. 

​

Bu işlemden sonra elde edilen sertlik, çeliğin bileşimine ve soğuma hızını belirleyen kesit kalınlığına bağlıdır. Ancak normalizasyon tavı sırasında (havada soğutma) yüzey ile merkezdeki soğutma hızları arasındaki fark azdır. bu sebepten tek bir soğutma parçanın soğumasını oldukça iyi bir şekilde temsil eder. 

Bu tür bir soğuma eğrisi söz konusu çeliğin ZSD diyagramı üzerine konduğunda normalizasyon tavı sonunda beklenen yapı elemanlarının miktarı ile beklenen serlik değerleri önceden tayin edilebilir. Özellikle farklı kesitlerdeki dövme parçaları normal olarak normalize edilebilir.